GENEALOGIA RODU WIŚNIEWSKICH
Genealogia i
heraldyka stały się naukami szczególnie
dynamicznymi. Istnieje
wzrastający trend zainteresowań Polaków swoją rodową historią i tożsamością.
Dzięki internetowi stan dotychczasowej wiedzy
upowszechnia się, a często podlega przewartościowaniom. Dotyczy to również
genealogii Rodu Wiśniewskich z Radomyśli /aktualnie pow. siedlecki/. W prowadzeniu czynności badawczych dużo trudności
nastręczają: wielkość zbioru osób o nazwisku Wiśniewski / ok. 104418 wg bazy
PESEL/, pisownia nazwiska w przeszłości /Wiśniewski, Wiśniowski czy też Wiszniewski/,
historyczna pisownia nazwy obecnej gminy Wiśniew, do której należy Radomyśl
/Wiszniow, ale również Wiśniów/. Przedstawione utrudnienia mają wpływ na
analizę materiałów źródłowych. Co wiemy aktualnie?Na podstawie kwerendy
polskich herbarzy i opracowań dotyczących genealogii można przyjąć, że gniazdo
rodowe Wiśniewskichz Radomyśli, leżącej w zachodniej części
dawnej ziemi łukowskiej, związane jest z ze starym polskim herbem PRUS I. Andrzej Kulikowski
w Wielkim Herbarzu Rodów Polskich wyd. przez Sp. Zo.o Bertelsmann Media w
2005r. pisze: ród heraldyczny Prusów podzielił się na trzy linie używając
trzech odmiennych herbów - Prus I, Prus II i Prus III. Ich wspólnym elementem było półtora krzyża srebrnego. Herb
Prus I znajduje się w klejnotach Długoszowych - Stemmata Polonica. Szczegółowy
opis hrbu Prus I znajdziemy m.in. w Herbarzu Rodowym Alfreda Znamierowskiego
wyd w 2004 r.Aktualnie nazwisko Wiśniewski występuje na dość rozległej i zwartej przestrzeni w dorzeczu dolnego biegu Wisły: Płock, Płońsk,
Lipno, Sierpc, Rypin, Toruń, Brodnica, Działdowo,Iława / pomijam Warszawę i
Poznań/. Są to dawne ziemie Prus Królewskich.Na Podlasiu - występowanie
nazwiska odnotowujemy w okolicach Zambrowa.Ciekawostką w odniesieniu do
interesującego nas obszaru jest to, iż w obecnym powiecie łukowskim nie
spotykamy nazwiska Wiśniewski. Zobacz www.moikrewni.pl/mapa/. Natomiast w
Herbarzu Bartosza Paprockiego z 1584r. wśród rodów przypisanych do herbu Prus I
znajdują się Wiśniewscy z powiatu łukowskiego. Na stronie 527 czytamy:
Dom Wiśniewskich z łukowskiego
powiatu, w lubelskim województwie
Jest to dotychczas pierwsza informacja pisana
łącząca nazwisko Wiśniewski z dawną ziemią łukowską. W Polskiej encyklopedii szlacheckiej t. XII s. 163 / Oprac. S. J.
Starykoń - Kasprzyckiego i M. Dmowskiego.Oficyna
wydawnicza "Jasienczyk", 1994r./występuje połączenie nazwiska Wiśniewski z Wiśniewem
łukowskim. W nocie czytamy " ... Rodzina mazowiecka z Wiśniewa, w łukowskim nazwę
wzięła, pisała się też Wiśniowski i Wiszniewski... Dochodzimy do drugiej
ciekawostki, otóż w obecnym Wiśniewie - dawnej wsi królewskiej zwanej
Wiszniowem i Wiśniówem nie ma potomków z rodu Wiśniewskich. W tym miejscu można
postawić hipotezę, że Wiśniewscy z herbarza Paprockiego to jeden ze starych
rodów radomyskich. Elżbieta Łęczycka - Orzyłowska w monografii o Radomyśli Pod
jednym niebem urodzeni wyd.w
2010r.przez Nowator w Siedlcach wymienia nazwiska z całego gniazda Wiśniewskich
wraz z ich przydomkami /Kluski,Więdzese,Madziary,Michcie,Ludwinie/.
Podaje również, że zetknęła się z zapisem aktu metrykalnego w parafii
zbuczyńskiej dotyczącego nazwiska Wiśniowski związanego z Wiśniowem / akt
spisany przed 1800 r./ Pisane informacje o Radomyśli pojawiają się wraz z
erygowaniem parafii w Zbuczynie w 1418r. Aktualne badania genealogiczne rodu
Wiśniewskich z "Ulicy" sięgają do poł. XVIII i potwierdzają związek Wiśniewskich
z Radomyślą. / zobacz www.janw.naszagenealogia.pl
W aktach metrykalnych tego samego rodu występuje różna pisownia nazwiska /Wiśniewski, Wiszniewski,
Wiśniowski/ również przed 1867r. Reasumując nazwisko Wiśniewski należy do
starych rodów polskich. Występowalo już w 1471r./ K. Rymut, Nazwiska Polaków,
t.II, s. 687/. Ród Wiśniewskich należał do szlachty zagrodowej licznie
występującej w pasie przygranicznym Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wspaniale
rozrośnięty występuje aż w siedmiu herbach, w tym samodzielnie z bardzo ładnym
herbem Wiśniewski. Czego nie wiemy? Jaki był związek rodu Wiśniewskich z dawnym
Wiśniewem / Wiszniowem, Wiśniówem /?Wiśniew położony jest ok.7 km od Radomyśli,
wspomniałem wyżej, że był wsią królewską,a Radomyśl była wsią szlachecką. Kiedy
pojawili się Wiśniewscy w Radomyśli? W zbiorze szlachty wylegitymowanej w
Królestwie Polskim w latach 1836-1861 opracowanym przez Elżbietę Sęczyn nie ma
Wiśniewskich z Radomyśli , czy nie występowali o weryfikację przynależności do
stanu szlacheckiego, czy im jej odmówiono? Wiem, że zaawansowane są prace
Zespołu osób nad przygotowaniem monografii o Wiśniewie, Pan Marek Woliński,
autor ostatnio wydanego Indeksu nazwisk i
przydomków do "Źródeł dziejowych" i innych prac genealogicznych, pracuje nad
Herbarzem szlachty ziemi łukowskiej na Lubelszczyźnie http://szlachtarp.pl - myślę, że w związku z tym
pojawią się nowe lub uzupełniające informacje do genealogii rodu Wiśniewskich.
Źródło:Tadeusz Gajl
Polskie rody szlacheckie i ich herby,
wyd. Benkowski,Białystok 2000
|
|
|
Źródło: Okładka reprintu herbarza wyd. przez Wydawnictwa Artystyczne
i Filmowe, Warszawa 1988.
|
|
Źródło: T. Gajl, Polskie rody szlacheckie i ich herby,wyd. Benkowski, s. 217
|
|
Źródło: Polska encyklopedia szlachecka t. XII s. 163. Oprac. S. J. Starykoń -
Kasprzyckiego i M.Dmowskiego, ofic. wyd.. "Jasieńczyk",1994.
|
Uzupełnienia: /1/
Źródła Dziejowe t. XIV, Polska XVIw. Pod względem geograficzno - statystycznym opisana przez Adolfa Pawińskiego, Małopolska t.III, Warszawa, Księgarnia Gebethnera
i Wolfa, 1886 / on - line, Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa /.
W spisie właścicieli Ziemi Łukowskiej z 1580r. znajduje się Wiszniowski Franciszek s.126. W szczegółowym rejestrze podatkowym z 1580 r. tenże właściciel występuje w trzech wsiach ówczesnej parafii łukowskiej: w Kącie Łuczyńskim/ wieś przestała istnieć ok.poł. XVIIw., leżała pomiędzy Żdżarami, a Dąbiem /, w Czechów Kącie /dz. Czachy gm. Domanice/ i w Dmininie k./ Łukowa. Z przeliczeń ustalonych zobowiązań podatkowych wynika, że odnotowany Wiszniowski Franciszek, w dwóch przypadkach zapis brzmi Wiśniowski, wraz ze swoim Rodem był posiadaczem ok. 85 ha ziemi. Przy prowadzeniu gospodarstwa w Dmininie pomagali mu trzej zagrodnicy bez ról.Wymienione wsie leżały w jednym rejonie ziemi łukowskiej, w sumie w niewielkiej odległości od siebie i od Radomyśli /od ok.15 do 20 km/. Postawiony problem genealogii Rodu Wiśniewskich z Radomyśli dalej pozostaje otwarty, wydaje się jednak bliższy rozwiązaniu.
Rejestr z 1580 r., str. 409, 410, 412.
Kąth Luczinsky, p. Frącz Wiszniowsky dał od tego Kąta gr. 12. Summa gr. 12.
Czechow Kąth,p. Frącz Wiśniowsky od 6 zagród na rolach fl. 1 gr. 6. Summa fl. 1 gr. 6.
Dminyn, p. Abram Dminiski i od sąsiad swych od 7 włók które sami orzą fl. 3 gr. 15, od zagrody bez roli gr. 4, od 2 zagród na rolach gr. 12. p. Frącz Visniowski od 3 włók które sami orzą fl. 1 gr. 15, od 3 zagród bez ról gr. 12. Summa fl. 5 gr. 28.
Źródło: Wycinek z mapy,
Stefan Wojciechowski,
woj. lubelskie w II poł.
XVIw., W-wa 1966.
|
|
Informacje o w/w miejscowościach zawarte w : Dzieje Lubelszczyzny,t.III. Słownik historyczno - geograficzny woj. lubelskiego w średniowieczu.
CZACHY - gm. Wodynie, woj. siedleckie. Występują w 1580 r. (ZD XIV 410) jako wieś królewska pod nazwą Czechow Kąt, tak samo w 1589 r. (KsP 33 797v). W 1595 r. zapisano ją jako Czechy (Vis. KM 3 242), zaś w 1620 r. Czachy (RL 162) i w tej formie utrzymały się Czachy do dzisiaj (WU I 264).
KĄT ŁUCZYŃSKI - W 1564 r. w parafii łukowskiej odnotowano wieś Kąth Luczinsky (KsP 33 623v), podobnie zapisano ją w l. 1580 (ZD XIV 409) i 1589 (KsP 33 797v). Ostatni raz wieś Kąth Luczynsky z połową łanu ziemi odnotowano w 1620 r. (RL 161). W 1683 r. w wizytacji zapisano "campum dictum Łucki Kąt" (Vis.DL 98 83). Zapis ten oznacza, iż teren został opuszczony przez osadników, pozostała jedynie nazwa. Osada zlokalizowana na mapie woj. lubelskiego w XVI w. (MWL).
DMININ (1418 Dminin kop., 1420 Dmynyno, 1424 Dymynyo!, 1464 n. Dminin) 8 km SE od Łukowa. Pow. i par. łuk. Własn. szlach. 1418 2 szlachty bez kmieci. Dzies. plebanowi (ZDM I 328). 1420 dz. Dziersław (ZL X 387). 1424 Andrzej (SP VII/2 1594). 1448 dzies. z ról folw. plebanowi (Mp IV 1498). 1460 Stanisław z D. zastawia tę wieś Janowi Kuropatwie podkomorzemu lub. za 100 grz. (ZL V 275). 1464-75 Mrociec-Mroczek z D. (AGAD or. 6225, APL or.) 1465 Włodko (AGAD or. 3914). 1510 Jan (PŁ 14). 1531-3 pobór z cz. Marcina Sówki, Jakuba, Jana, Mikołaja, Stanisława 1 ł. km.; szlachta bez kmieci: cz. Mikołaja i Jana 1/2 ł., cz. Stanisława Mroczka i Jacka 1/4 ł., cz. Jana Złemięso 1/2 ł., cz. Andrzeja i Mikołaja 1/2 ł., cz. Mikołaja Gołąbka 1/4 ł. (RP).
Objaśnienie do rejestru z 1580r.
Zagrodnikami byli małorolni chłopi, którzy nie byli w stanie wyżywić się z własnego gospodarstwa. Osadzała ich zazwyczaj na swoich gruntach szlachta, której brakowało rąk do pracy, zarówno folwarczna, jak i zagrodowa. Zagrodnik na roli gospodarował przeważnie na tzw. ćwierćłanku. Zagrodnik bez roli dysponował tylko niewielkim obejściem wokół chaty. Zobowiązania zagrodników wobec właściciela gruntu polegały najczęściej na odrabianiu pańszczyzny pieszej oraz opłacie czynszu. Ponadto najmowali się oni do różnych prac gospodarskich
Uzupełnienia. /2/ Jesteśmy coraz bliżej...
Objaśnienia skrótów:
1. Krzepela - Krzepela Józef, Księga rozsiedlenia rodów ziemiańskich w dobie
jagiellońskiej,cz.1: Małopolska t. I, Kraków 1915r. 2. ŹD-XIV- 409, 410, 412 - Źródła dziejowe,t. XIV - Małopolska s.409, s.410, s.412.
3. RP - 1620 - Rejestr poborowy woj. lub., ziemia łukowska z 1620r., Wrocław 1957r.
4. RTH-1-253 - Semkowicz Wł.,Wywody szlach. w Polsce XIV-XVII w. Rocznik Tow.
Heraldycznego we Lwowie,t. III, Lwów 1913r.
5. RP - 1676 - Rejestr pogłównego ziemi łukowskiej.
6. PT - Akta parafii Trzebieszów.
7. PZ - Akta parafii Zbuczyn.
|
|